Geçen hafta sosyal medyaya sızdırılan bir belgede, Çin ordusunun yeni bir güvenlik anlaşması kapsamında Solomon Adaları'nda varlık gösterebileceği öne sürüldü. Solomon Adaları hükümeti iddiaları doğrulayınca Avustralya ve Yeni Zelanda, anlaşmaya tepki gösterdi.
Solomon Adaları, Çin'in Güney Pasifik’te askeri varlığını güçlendirmesine izin verebilecek güvenlik anlaşmasını doğruladı.
Sosyal medyaya sızdırılan bir belge, anlaşmanın ayrıntılarını ortaya çıkardı. Anlaşmaya göre Çin'in adalarda askeri üs kurmasının önü açılıyor ve bu, Avustralya'da tedirginlikle karşılandı.
SIZINTI BELGE ORTAYA ÇIKARDI: ÇİN’İN NİYETİ NE?
Belge, Solomon Adaları'nın “Çin'den polis, silahlı polis, askeri personel ve silahlı kuvvetler göndermesini talep edebileceğini” söylüyor.
Belgede Çin'in “gemi ziyaretleri yapması, lojistik ikmal yapması ve Solomon Adaları'nda mola ve geçiş yapması” için de bazı hükümler yer alıyor.
Güvenlik analistleri, planların Çin'in bölgedeki net niyetini ilk kez ortaya koyduğunu söylüyor.
Bir Solomon Adaları yetkilisi Reuters haber ajansına, anlaşmanın değerlendirilmek üzere kabineye gönderileceğini söyledi.
AVUSTRALYA NEDEN ENDİŞELİ?
Avustralya ve Yeni Zelanda on yıllardır Pasifik adalarını “arka bahçeleri” olarak görüyor. Pekin ile Pasifik Adaları arasında yapılacak herhangi bir güvenlik anlaşması, Avusturalya ve Yeni Zelanda’nın bölgedeki konumları için tehdit oluşturuyor. Avustralya uzun süredir Solomon Adaları’nın baş savunma ortağı ve buraya en çok dış yardım yapan ülke.
YETKİLİLERDEN SIRALI AÇIKLAMA
Washington ve Canberra, Çin'in Güney Pasifik'te bir deniz üssü inşa etme ve donanmasının gücünü Doğu Asya’nın çok ötesine taşıması konusunda uzun zamandır endişeliydi.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın “Pasifik ailesinin” bir parçası olduğunu ve güvenlik desteği sağlama ve krizlere müdahale etme geçmişine sahip olduğunu söyledi.
Gazetecilere verdiği demeçte Morrison Çin’i kastederek “Bölgeyi etkilemeye ve bölgede bir tür hâkimiyet kurmaya çalışabilecek başkaları da var ve biz bunun çok bilincindeyiz” dedi.
Eski Avustralya Başbakanı Kevin Rudd, ABC Radyosuna, bunun “on yıllardır gördüğümüz en önemli güvenlik gelişmelerinden biri ve Avustralya'nın ulusal güvenlik çıkarlarına ters düşen bir anlaşma” olduğunu söyledi.
Avustralya Savunma Bakanı Peter Dutton, Solomon Adaları'nda Çin’in askeri üs kurmak için atacağı herhangi bir adımın endişe verici olacağını söyledi. Dutton, Channel Nine TV'ye verdiği demeçte, “Bölgede barış ve istikrar istiyoruz. Rahatsız edici etkiler istemiyoruz ve Çin'den baskı ve zorlama istemiyoruz.” dedi.
Yeni Zelanda hükümeti yaptığı açıklamada, sorunu hem Solomon Adaları hem de Çin ile gündeme getireceğini söyledi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin ilgili taraflara, güvenlik anlaşmasıyla ilgili “nesnel ve sakince bakmaları ve anlaşmayı aşırı yorumlamamaları” çağrısında bulundu.
SOLOMON ADALARI NE DİYOR?
Solomon Adaları hükümeti, Pekin ile yapılan güvenlik anlaşması hakkındaki açıklamasında, “Çin de dâhil olmak üzere ülkenin güvenlik ortaklığını çeşitlendirdiğini” söyledi.
“Halkımızın yaşam kalitesini iyileştirmek ve ülkenin karşı karşıya olduğu yumuşak ve sert güvenlik tehditlerini ele almak için ortaklıkların genişletilmesi gerekiyor” diye ekledi. Solomon Adaları hükümeti, Avustralya ile 2017 yılında imzalanan güvenlik anlaşmasının bundan etkilenmeyeceğini söyledi.
ANLAŞMAYI HANGİ OLAYLAR TETİKLEDİ?
2019 yılında Solomon Adaları hükümeti Çin ile diplomatik ilişkiler kurdu ve Tayvan ile bağlarını kopardı.
Kasım ayında hükümet karşıtı protestolar, işsizlik ve adalar arası rekabet nedeniyle şiddetlendi. Ancak Çin karşıtı duygular da bu protestolarda kendini gösterdi ve başkent Honiara'daki Çin Mahallesi'nin önemli bir kısmı ateşe verildi.
Avustralya, Fiji, Papua Yeni Gine ve Yeni Zelanda'dan 200'den fazla barış gücü askeri olayları yatıştırmak ve güvenliği sağlamak için görevlendirildi ve kıdemli Başbakan Manasseh Sogavare görevi devretmekten kaçındı.
Bu süreçte Çin, yerel güçleri eğitmek için Solomon Adaları’na polis gönderdi ve ekipman desteğinde bulundu.
Geçen ay ABD, 1993'te kapattığı adalardaki büyükelçiliğini yeniden açacağını söyledi. ABD, Çin ile imzalanan savunma anlaşması üzerine Solomon Adaları’na heyet göndermeye hazırlanıyor.
Solomon Adaları yaklaşık 800.000 nüfusa sahiptir. Avustralya'nın 2.000 kilometre (1.240 mil) kuzeydoğusunda yer alan ülkede yoksulluk ve güvenlik en büyük ulusal meseledir.