FİLİPİNLER’DE BİR OSMANLI: MEHMED VECİH EFENDİ

System.Web.UI.WebControls.Label / FİLİPİNLER’DE BİR OSMANLI: MEHMED VECİH EFENDİ / FİLİPİNLER’DE BİR OSMANLI: MEHMED VECİH EFENDİ / hamaset.com.tr

29 Aralık 2020 Salı

592 Görüntüleme

RÖPORTAJ

FİLİPİNLER’DE BİR OSMANLI: MEHMED VECİH EFENDİ / hamaset.com.tr

Tarihsel bağlamda sömürgecilik karşıtı düşünce temelinde bağımsızlığını ilan etmiş olan ABD, 19’uncu yüzyıl sonlarına gelindiğinde sömürgeci devletler listesinde hızla yükseldi. Pasifik okyanusundaki sömürge yarışında İspanya’nın ABD’ye karşı yenilgiye uğraması ile Filipinler, 10 milyon dolar karşılığında ABD’ye satıldı. İspanya’nın bölgede uyguladığı yayılmacı ve Hristiyanlaşmayı temel alan sömürge yönetim politikası karşısında Filipin Müslümanları silahlı mücadeleye girişti. Bu mücadele, İspanyolların adayı terk etmesine kadar devam etti.

ABD’nin bölgeye yerleşmesi ile Filipin Müslümanları, dini asimilasyon ve baskı politikasının devam edeceği riskine karşılık olarak silahlarını bırakmadılar. Bunun üzerine II. Abdülhamid devrinde Osmanlı Devleti’ne başvuru yapan ABD, halifelik kurumu vasıtasıyla bölgedeki Müslümanlara yönelik bir ferman gönderilmesini ve buradaki Müslümanların dini hürriyetlerine dokunulmayacağının ifade edilmesini talep etmiştir. II. Abdülhamid, Moro Müslümanlarına yönelik gönderdiği telgrafta, ABD hakimiyetini kabul etmeleri halinde dinlerini özgürce yaşamayı garanti altına alacağını ifade ettiyse de bu telgrafın etkisi sınırlı olmuştur. Bölgedeki Müslümanlar silahlı mücadeleyi bırakmayı reddetmiştir.

ABD’nin Asya projesi için önemli bir ticari üs olan Filipinler’deki Müslümanlar ile iletişim kurmayı ve güvensizlik ortamını kaldırmayı hedefleyen Zamboanga Valisi Binbaşı John P. Finley, Osmanlı Devleti’ne yönelik ikinci bir başvuruda bulunmuştur. John P. Finley, “Filipin Ahali-i İslamiyesi Vekil-i Mutlakı” olarak İstanbul’da kabul edilmiş, Filipin Müslümanlarının durumu ile ilgili Meşihat makamına rapor sunmuştur. Filipin Müslümanlarının dini öğretiler konusunda yeterli bilgi ve birikime sahip olmamalarına istinaden John P. Finley, bölgeye Halifelik makamını temsilen bir din görevlisinin gönderilmesini talep etmiştir. Bunun üzerine Filipinler Şeyhülislam Vekili olarak görevlendirilen Mehmed Vecih Efendi, 28 Ocak 1914 tarihinde Filipinler’e ulaşmıştır.

ÇİÇEKLERLE KARŞILADILAR

Mehmed Vecih Efendi’nin Filipin seyahatlerinden gönderdiği mektuplar Sebilürreşad’da yayınlanmıştır. Sebilürreşad’ın “İslam alemini uyandırma amacı güttüğü” ve bu sebeple Osmanlı toplumu tarafından bilinmeyen Müslüman milletler hakkında yazılar yayınlamayı hedeflediği 183’üncü sayısında bildirilmişti. Mehmed Vecih Efendi mektuplarında; bölgeye ulaştığı andan itibaren Müslümanların oldukça ilgili olduğunu, kendisine ve Halifelik makamına büyük bir sevgi beslediklerini, gittiği her yerde çiçekler ile karşılandığını, ettiği dualar karşısında herkesin ağladığını ifade etmektedir.

Filipin yolculuğundan bir sene sonra ABD'ye giden Mehmed Vecih Efendi, burada Filipin Müslümanlarını ve İslam'ı anlatmıştır. ABD basını tarafından oldukça merak ve ilgi ile karşılanan Mehmed Vecih Efendi'nin buradaki faaliyetleri ile ilgili Dr. Işıl Acehan'ın paylaşımları mevcuttur. The Union Republican'ın 26 Ağustos 1915 tarihli sayısında, "Amerika’ya Filipinli Müslümanları anlatmak üzere gelen Şeyh Vecih Geylani, Manhattan’ın gökdelenlerine bakıp, buralardan Ezan okumak güzel olurdu diye belirtti. Şeyh, Hz. Muhammed’in soyundan gelmesine rağmen, bir Anglo-Saxon kadar beyaz tenli. İngilizce dâhil birkaç dili çok iyi konuşabilen, doğuştan bir diplomat. Takım elbisesinin üzerindeki kaftan ve sarığı olmasa onu Amerikalı zengin birisi zannedebilirsiniz" ifadeleri ile söz konusu ziyareti okuyucularına duyurmuştur.



Yazara Ait Diğer Yazılar

DİĞER YAZILAR


Haritalar ile belirlenen sınırların ötesinde

2022 © Tüm hakları saklıdır.